Dom
Polski
Dom Polski-Centrum Idei Rodła w Zakrzewie
Historia Zakrzewa i znaczenie
Zakrzewo to jedna z największych wsi powiatu złotowskiego, której historia jest ściśle związana z regionem Krajną – obszarem granicznym między Pomorzem a Wielkopolską. Pierwsze wzmianki o osadzie w Zakrzewie pochodzą z 1432 roku, a wieś była zbudowana na planie owalnicowym. Jednak znaczące ożywienie gospodarcze i kulturalne w Zakrzewie rozpoczęło się wraz z przybyciem ks. dr Bolesława Domańskiego w 1903 roku. Domański, wywodzący się z patriotycznej rodziny z Kaszub, był proboszczem, działaczem społecznym i gospodarczym, oraz prezesem V Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech. Jego działalność uczyniła Zakrzewo stolicą polskości w Niemczech, znaną również jako Mała Warszawa.
Powstanie Domu Polskiego
W latach 1934-1935, ze składek Związku Polaków w Niemczech, w centrum Zakrzewa powstał okazały budynek Domu Polskiego. Był to ważny ośrodek życia społeczno-kulturalnego dla Zakrzewa, powiatu złotowskiego oraz całego Pogranicza. Dom Polski od początku stanowił centrum, w którym działały szkoła polska, przedszkole, bank, biblioteka oraz Wielka Sala Rodła ze sceną. To tutaj mieściły się zespoły śpiewacze, chór, orkiestra dęta, zespoły teatralne i sportowe.
Budowa i otwarcie
Starania o budowę Domu Polskiego rozpoczęto już w 1921 roku, ale niemieckie władze zezwoliły na jego budowę dopiero w 1932 roku. Dzięki ks. dr Bolesławowi Domańskiemu, który przyspieszył budowę, Dom Polski ukończono w 1935 roku. Na uroczystość otwarcia i poświęcenia Domu Polskiego, która miała miejsce 30 czerwca 1935 roku, przybyli przedstawiciele i delegacje ze wszystkich dzielnic Związku Polaków w Niemczech, z dr Janem Kaczmarkiem z Berlina na czele.
Podczas otwarcia ks. Domański powiedział: „30 lat czekałem na tę chwilę, by dzisiaj z Wami przeżywać to uroczyste otwarcie. Mogę Was dzisiaj pozdrowić w naszym własnym domu. Dom ten nie ma być domem nienawiści, a ma być miejscem zgody i jedności. Nie wybudowaliśmy go po to, aby komuś czynić na złość, lecz tylko dlatego, że marzyliśmy od lat o własnym domu. Dziś ten 30-letni sen stał się rzeczywistością. Pytają mnie się, kto ten dom budował? Mam na to tylko jedną odpowiedź – lud polski go zbudował. Bez Was, ludu polski, dom ten byłby martwym tworem. Wy jesteście życiem tego domu. Dom ten jest własnością naszego ludu i jemu też oddaję go w opiekę.”
Działalność społeczno-kulturalna
Dom Polski w Zakrzewie był miejscem, gdzie Polacy czerpali siły do przetrwania w sytuacji narastającego szowinizmu niemieckiego. W każdą niedzielę sala Rodła Domu Polskiego gościła zespoły teatralne, śpiewacze, orkiestry dęte. Obradowały tutaj również najwyższe władze Związku, podejmując ważne historyczne uchwały, m.in. o budowie Kaplicy Matki Boskiej Radosnej w Zakrzewie w 1937 roku oraz o Kongresie Berlińskim w 1937 roku. W 1936 roku ks. dr Bolesław Domański oraz dr Jan Kaczmarek zaproponowali autorce znaku „Rodła” – Janinie Kłopockiej, aby przyozdobiła freskami główną salę Domu Polskiego. Artystka wykonała zadanie w 1937 roku, tworząc 16 obrazów składających się na „Polski rok obrzędowy”, przedstawiających polskie tradycje ludowe.
Symbolika i dziedzictwo
Janina Kłopocka jest również autorką znaku „Rodła” – symbolu Związku Polaków w Niemczech, który zastąpił orła na biało-czerwonych sztandarach. „Rodło” symbolizowało Wisłę, łącząc ją prostą linią z Krakowem, duchową stolicą Polski. Wizerunek Matki Boskiej Radosnej, wykonany również przez Kłopocką, stał się patronką Polaków w Niemczech. Kaplica Matki Boskiej Radosnej w Zakrzewie, wzniesiona w 1989 roku, jest świadectwem wierności Polaków tradycjom narodowym i religijnym.
Współczesność i kontynuacja
Dom Polski w Zakrzewie jest żywym ośrodkiem kultury, gdzie działalność kulturalno-artystyczna trwa od 82 lat. Organizowane są tutaj liczne wydarzenia, które integrują społeczność lokalną i zachowują dziedzictwo kulturowe regionu. Dom Polski jest przykładem, jak tradycja może harmonijnie współistnieć z nowoczesnością, a mieszkańcy aktywnie uczestniczą w kształtowaniu kultury i historii swojej Małej Ojczyzny.
Chcesz poznać wydarzenia kulturalne organizowane przez Dom Polski? Kliknij!
Dom Polski w Zakrzewie, ze swoją bogatą historią i działalnością, jest symbolem polskości na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. To miejsce, gdzie każdy dzień łączy historię z teraźniejszością, a mieszkańcy z pasją tworzą historię tego miejsca. Dumą Zakrzewa jest Dom Polski, który na trwałe wpisał się na mapę kulturalną Północnej Wielkopolski.
